Beschouwing over de vier weken van de advent tijd. Elke advent-week heeft vanuit de christelijke traditie een eigen thema. In dit artikel duidt Michiel deze thema's en brengt ze in verband met de vier fasen van OM. Daarna bespreekt hij de verschillende weken in het licht van het antroposofisch gedachtengoed.
Iedere cultuur heeft zijn eigen moment waarop een nieuw jaar begint. Het joodse nieuwe jaar begint meestal rond 17 september, terwijl in India met het Holi-feest begin maart (de juiste dag verandert ieder jaar) het nieuwe jaar begint. Bij de Kelten was 1 november de dag waarop het nieuwe jaar begon, bij de Romeinen was het 1 maart. Voor sommigen was het de winterzonnewende, voor anderen juist het lentepunt rond 21 maart waarop een jaar eindigde en een ander begon. Wij vieren dus 1 januari als de dag waarop het ene jaar eindigt en het volgende begint. Met het begin van de Adventsperiode eind november vangt in de kerkelijke traditie het nieuwe jaar aan.
Het kerkelijk jaar wordt begonnen met een periode van vier weken die dus Advent wordt genoemd. Dit is latijn voor: waakzaam zijn, wachten op wat naar jou toe komt. Iedere week heeft zijn eigen thema. Voor de eerste week is dat ‘Levavi’. Dat betekent: sta op, ontwaak, verhef je zelf (tot je Zelf). Denk maar aan het woord ‘levitatie’. Het is een dringende aansporing te ontwaken uit de zelfvervreemding, de onwetendheid waarin we al zo lang verkeren. In de betekenis van AUM is deze week te vergelijken met de klank A, het eerste begin.
Het thema van de tweede week is ‘populus Sion’. Een vrije vertaling is: keer terug, keer in, keer naar huis, mediteer! De U in AUM, wat staat voor de voortzetting. Zoals het joodse volk in ballingschap leefde, zo leven wij in zekere zin ook in ballingschap. We zijn vervreemd van onze ware aard, die puur Bewustzijn is. We zijn vereenzelvigd met ons tijdelijk lichaam en de talloze vluchtige gedachtes en gevoelens. Mediteren is leren aan het tijdelijke voorbij te gaan, het denken verstillen. Want het denken ís de tijd. De herinneringen uit het verleden geprojecteerd op de denkbeeldige toekomst. Wanneer aan het denken en aan de tijd een einde is gekomen, is alles wat naar je toe komt gevat in het eeuwige Nu.
Onvermijdelijk volgt daaruit het thema van de derde week: ‘Gaudete’. Verheugt U! De essentie van de yogafilosofie is dat onze ware aard Zijn-Bewustzijn-Zaligheid is. Als door meditatie de zelfvervreemding is doorbroken en het lijden vernietigd, dan is vrede, vreugde, vrijheid, zaligheid het onweerstaanbare gevolg. Niet langer gebonden door de paren van tegenstellingen als plezier en pijn, erkenning of afwijzing, ziekte of gezondheid, is ons Zijn en ons geluk niet langer afhankelijk van de grillen van het bestaan. De M drukt de voleinding uit in AUM.
De vierde week tenslotte heeft als thema; ‘Rorate coeli ’. Dit is afkomstig uit een bijbelvers dat luidt: “Laat het dauwen uit de hoge hemelen en mogen de wolken de rechtvaardige beregenen”. Toen Siddartha de verlichting bereikte en de Boeddha werd, zo wordt gezegd, daalde er een bloemenregen uit de hemel neer. Als dauw die uit hemelen komt, zo zal de vrucht van onze meditatie zijn. Het is de stilte na AUM, de vierde staat na begin-voortzetting en einde, Dat wat alles Omvat. Dat wat er zal zijn na het einde en al was voor het begin, Alpha en Omega.
En na die vier weken wordt het dus Kerstmis. Het feest van de geboorte van Christus. Dat woord heeft als oorspronkelijke betekenis: ‘gezalfde, verlichte’. Het is niet zozeer een naam als wel een titel, een aanduiding. Het heeft dezelfde kwaliteit als Boeddha, wiens betekenis ‘de geboende, verlichte’is.
We vieren nu de fysieke geboorte van een groot verlicht wezen, een bron van inspiratie. Maar Jezus zelf heeft gezegd: “Zoek het koninkrijk diep in je eigen wezen, dáár is het te vinden”. De gevestigde godsdiensten hebben ons graag van de weg naar binnen willen afleiden, de mens in onwetendheid willen houden. Aan die weg naar binnen is niets geheimzinnigs. Je dient hem enkel zelf te gaan! En dat is de grote uitdaging. Een yogi wordt ook wel een tweemaal geborene genoemd. Eerst is er uiteraard de geboorte in het lichaam. Voor de mens in wie het Licht van Bewustzijn is ontstoken, is dat als het ware de tweede geboorte. Was dat in vroeger tijden wellicht slechts voor enkelingen weggelegd, vandaag de dag is het meer dan ooit zaak dat ieder mens in dit Licht van bewustzijn ontwaakt!
In het antroposofisch gedachtegoed staat de eerste adventsweek voor het mineralenrijk, de tweede week voor het plantenrijk, de derde week staat voor het dierenrijk en in de laatste week ontstaat dan het mensenrijk. Na deze vier fasen is de schepping klaar om het licht van Bewustzijn te ontvangen en dat vindt plaats in de week van Kerstmis zelf.
Op de Vrije School leren de kinderen het volgende liedje;
The first light of Advent is the light of stones. The light that shines in seashells, crystals and bones.
The second light of Advent is the light of plants. Plants that reach up tot he sun and in the breezes dance.
The third light of Advent is the light of beasts. The light of hope that we see in the greatest and the least.
The fourth light is the light of man. The light of love, the light of thought to give and understand.
Het feest van kerstmis duurt 12 dagen. In de eerste zes dagen daalt het licht in, in de hele schepping. De volgende zes dagen zijn er om dit licht in ons zelf te ontsteken. Op 6 januari is het dan het feest van Driekoningen. Brahma, Vishnu en Shiva willen in ieder individueel mens ‘geboren’ worden, zodat wij zelf scheppers binnen deze schepping kunnen zijn. En dan begint werkelijk een nieuwe cyclus, een nieuw jaar.
Als we dat licht in ons zelf vergeten te ontsteken, dan ontwaken we op de eerste werkdag van het nieuwe jaar vaak in een ontnuchterend koude, donkere wereld waarin we niet veel licht ontdekken.
Dat wat we zoeken is dát wat we in wezen al zijn. Ieder mens zoekt geluk, vervulling, verlichting. Omdat we ‘vergeten’ zijn wat onze werkelijke aard is, gaan we het zoeken in de dingen buiten ons zelf. Het licht dat we daar soms ervaren is veranderlijk, vergankelijk. Licht wordt weer duisternis, vreugde verandert in verdriet, plezier in pijn. Dat is de wereld.
Dat deze weken je moge helpen dat Licht in je zelf weer te ontsteken!
OM Antarjyoti bahirjyoti pratyakjyoti paratparah Jyotirjyoti svayamjyoti atmajyoti Shivosmyaham
OM Licht van binnen, licht van buiten, innerlijk licht, hoger dan het hoogste, Licht van alle lichten, licht dat zelflichtend is, dat voorspoedige Licht is mijn ware aard.
Hoe diep de duisternis soms ook kan zijn, in het diepst van die duisternis straalt een licht dat nooit dooft. Dat de duisternis heel diep en het licht daarom heel groot mag zijn. Dat wens ik iedereen toe!
Michiel